Η μεγάλη πρόκληση είναι να ξαναπάρει μπρος και το τραπεζικό σύστημα. Και εδώ έχουμε κάνει σημαντικές παρεμβάσεις. Με τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων και τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης των οφειλών ολοκληρώνουμε την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος ώστε να μπορέσει να ανακτήσει πλήρως τον ρόλο του ως βασικός χρηματοδότης της οικονομίας και των επενδύσεων.

 

Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που βρίσκομαι σήμερα εδώ. Η συζήτηση που κάνουμε τώρα είναι ακριβώς η συζήτηση που έχει ανάγκη η χώρα. Είναι η συζήτηση για το σχεδιασμό και την υλοποίηση των παρεμβάσεων που θα διασφαλίσουν το οριστικό ξεπέρασμα της κρίσης. Που θα θέσουν την ελληνική οικονομία σε τροχιά κοινωνικά δίκαιης και βιώσιμης ανάπτυξης ώστε να μη ζήσουμε ποτέ ξανά καταστάσεις σαν και αυτές των προηγούμενων ετών που τόσο δοκίμασαν την κοινωνία.  Όπως όλα δείχνουν, βρισκόμαστε σε καλό δρόμο, η οικονομία γυρίζει σελίδα, μπαίνει πλέον σταθερά στην ανάπτυξη.

Η οικονομία ανακάμπτει

Όλοι οι οικονομικοί δείκτες καταγράφουν μία σταθερή αναπτυξιακή δυναμική που ενισχύεται μήνα με τον μήνα.

• Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,8% το δεύτερο τρίμηνο του 2017, ενώ και το πρώτο τρίμηνο είχε καταγράψει αύξηση κατά 0,4%.
• Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 11,8% τον Ιούνιο, ενώ συνολικά για το πρώτο εξάμηνο του 2017 οι εξαγωγές είναι οι υψηλότερες από το 2001.
• Ο τουρισμός φέτος θα σπάσει νέο ρεκόρ με 30 εκ. τουρίστες να επισκέπτονται τη χώρα. Ήδη καταγράφεται σημαντική αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό σε σχέση με πέρυσι.
• Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε, για τέταρτο συνεχές τρίμηνο, κατά 0,7% σε ετήσια βάση, στο δεύτερο τρίμηνο του 2017, έναντι αυξήσεως 1,2% στο πρώτο τρίμηνο.
• Ο Γενικός Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής κατέγραψε αύξηση 6% το πρώτο εξάμηνο του 2017 σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό, η μεταποιητική δραστηριότητα αυξήθηκε κατά 2,8% το πρώτο εξάμηνο του 2017 σε ετήσια βάση, ενώ σύμφωνα με τη Makrit, η μεταποίηση κατέγραψε το Ιούλιο και τον Αύγουστο τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από το 2008.
• Την ίδια στιγμή έχουμε μία θεαματική αύξηση των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, το πρώτο τετράμηνο του 2017 άγγιξαν τα 1, 4 δις. ευρώ, όταν το αντίστοιχο διάστημα του 2016 ήταν κάτω από 400 εκ. ευρώ. Συνολικά, το πρώτο εξάμηνο του 2017 αυξήθηκαν κατά 185% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2016.
• Και το πιο σημαντικό, η ανεργία μειώνεται διαρκώς, τον Ιούνιο του 2017 ήταν στο 21,2%, έναντι 23,5% τον Ιούνιο του 2016. Το πρώτο πεντάμηνο του 2017 είχαμε τον υψηλότερο ρυθμό αύξησης της απασχόλησης από το 2000. Με βάση τη δυναμική αυτή είναι εφικτός ο στόχος να πέσει κάτω από το 20% τους επόμενους μήνες.
• Η χώρα βγήκε από τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος τους Ευρωπαϊκής Επιτροπής και πραγματοποίησε την πρώτη της επιτυχημένη έξοδο στις αγορές. Τα spreads των ελληνικών ομολόγων έπεσαν περισσότερες από 300 μονάδες σε λιγότερο από έναν χρόνο, γεγονός που παρασέρνει προς τα κάτω και το κόστος του ιδιωτικού δανεισμού.
• Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Alphabank η ανάκαμψη θα επιταχυνθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2017 στηριγμένη κυρίως στην αυξανόμενη ιδιωτική κατανάλωση και τουριστικές εισπράξεις, στην υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και στη δυναμική που αναπτύσσει ο μεταποιητικός τομέας.

Φυσικά δεν πανηγυρίζουμε, η οικονομία κάνει τα πρώτα βήματά της στην ανάκαμψη μετά από 8 χρόνια βαθιάς ύφεσης. Τα χρόνια αυτά η χώρα γνώρισε μία πρωτοφανή κρίση αποεπένδυσης. Ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου στην ελληνική οικονομία το 2007 άγγιζε τα 62 δισ. ευρώ, ενώ το 2014 κατέρρευσε κάτω από το 22 δισ. ευρώ. Είχαμε δηλαδή μία μεγάλη καταστροφή κεφαλαίου. Αυτή τη στιγμή ακόμη και αν λειτουργούσε σε πλήρη δυναμική η οικονομία, η παραγωγή θα ήταν 8% μικρότερη από το pick της το 2007. Και φυσικά, δεν υπάρχει κανένα έδαφος για πανηγυρισμούς όταν η ανεργία, αν και μειούμενη, παραμένει ακόμη τόσο υψηλή.

Ωστόσο αυτή η μεταστροφή του οικονομικού κλίματος είναι σημαντική. Μαρτυρά την έναρξη, μετά από πολλά χρόνια, μιας νέας αναπτυξιακής πορείας. Χρέος όλων μας – και δεν αναφέρομαι μόνο στο Υπουργείο Οικονομίας και την Κυβέρνηση, αλλά και στους παραγωγικούς φορείς και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση – χρέος όλων μας είναι να δουλέψουμε ώστε αυτή η ανάπτυξη να είναι βιώσιμη και κοινωνικά δίκαιη.

Βιώσιμη σημαίνει να στηρίζεται σε σταθερές βάσεις, εκεί που η χώρα διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα και σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας. Κοινωνικά δίκαιη σημαίνει τα οφέλη της να διαχέονται ισότιμα σε όλες τις κοινωνικές ομάδες και να μη συγκεντρώνονται στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας, όπως συνέβαινε τις προηγούμενες δεκαετίες.

Χρηματοδότηση

Οι δικές μας προσπάθειες επικεντρώνουν από την αρχή σε δύο στόχους. Ο πρώτος είναι η αντιμετώπιση της μεγάλης κρίσης αποεπένδυσης στην οποία αναφέρθηκα πριν και την παροχή ουσιαστικής ρευστότητας στην οικονομία. Σε αυτή την κατεύθυνση:

• Απορροφήσαμε πλήρως τους πόρους του ΕΣΠΑ 2007-2013 ερχόμενη πρώτοι σε όλη την Ευρώπη, ενώ ενεργοποιήσαμε πρώτοι και το ΕΣΠΑ 2014-2020 καταγράφοντας ρεκόρ απορρόφησης για το 2016 (11,6%). Την προσπάθεια αυτή αναγνώρισε και το Eurogroup στην απόφασή της 15^ης Ιουνίου όπου κάνει λόγο για «εξαιρετική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων από την Ελλάδα η οποία έφερε 11 δισ. ευρώ στην ελληνική οικονομία τα δύο τελευταία χρόνια».
• Η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών – μελών της ΕΕ στην αξιοποίηση των πόρων του «Σχεδίου Γιούνκερ». Μέχρι στιγμής έχουν συμβασιοποιηθεί έργα ύψους 3,7 δις. ευρώ (μαζί με την ιδιωτική συμμετοχή) και το ποσό αυτό θα αυξηθεί σημαντικά έως το τέλος του χρόνου.
• Επιπλέον, έχουμε υπογράψει συμφωνίες χρηματοδότησης με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα επενδύσεων που θα αποφέρουν στην οικονομία περισσότερα από 2 δισ. ευρώ κεφάλαια μέχρι το τέλους του έτους. Με τους πόρους αυτούς χρηματοδοτούνται μεγάλα έργα υποδομών, ενισχύονται οι δήμοι για την υλοποίηση μικρών και μεσαίων έργων, δανειοδοτούνται απευθείας μεγάλες και κυρίως, μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
• Στην ίδια κατεύθυνση, προετοιμάζουμε με την ΕΤΕπ μία σειρά έργων για την επόμενη τριετία ύψους 7 δισ. ευρώ.
• Προχωράμε τέλος, στη δημιουργία εθνικής αναπτυξιακής τράπεζας, στα πρότυπα των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών που θα καλύψει σημαντικές επενδυτικές και δανειακές ανάγκες που δεν μπορεί να καλύψει το τραπεζικό σύστημα. Η Τράπεζα θα παρέχει δάνεια και εγγυήσεις, ιδίως στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα. Ήδη τον Οκτώβρη θα έχουμε τις πρώτες νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη συγκρότησή της

Παράλληλα συστήσαμε μία σειρά από νέα χρηματοοικονομικά εργαλεία για την περαιτέρω χρηματοδότηση της οικονομίας και των επιχειρήσεων με στοχευμένο τρόπο. Αναφέρομαι στο νέο Ταμείο Επιχειρηματικότητας, το Ταμείο Υποδομών, το καινοτόμο Ταμείο Συνεπενδύσεων (EquiFund), το Ταμείο Μικροπιστώσεων και το Ταμείο «Εξοικονομώ κατ΄ Οίκον» που θα στηρίξει την ενεργειακή αναβάθμιση ιδιωτικών κατοικιών. Μέσα από αυτά τα Ταμεία διοχετεύονται στην οικονομία περισσότερα από 3 δισ. ευρώ.

Πέρα από τους πρόσθετους πόρους που θα φέρουν στην οικονομία, τα νέα αυτά χρηματοοικονομικά εργαλεία είναι έτσι σχεδιασμένα ώστε να κινητοποιήσουν και τον ιδιωτικό τομέα. Πρόκειται να αντλήσουν σημαντικά κονδύλια από εγχώριους και ξένους ιδιώτες επενδυτές τα οποία και θα κατευθύνουν στους πιο δυναμικούς τομείς της οικονομίας.

Ήδη τις προηγούμενες μέρες υπογράψαμε συμφωνία με τη γαλλική αναπτυξιακή τράπεζα η οποία θα συμμετέχει με 30 εκ. ευρώ στο κεφάλαιο του νέου Ταμείου Συνεπενδύσεων (EquiFund), ενώ θα παρέχει και πολύτιμη τεχνογνωσία και για τη δημιουργία της δικής μας αναπτυξιακής τράπεζας. Η κίνηση αυτή είναι μία σημαντική ψήφος εμπιστοσύνης στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.

Παραδοσιακά στην Ελλάδα η συνολική επενδυτική δαπάνη κατανέμονταν ισομερώς σε τρία μέρη – τις δημόσιες επενδύσεις, την ιδιωτική επένδυση και τις επενδύσεις που χρηματοδοτούσε ο τραπεζικός τομέας. Σε ό,τι αφορά τις δημόσιες επενδύσεις, όπως ανέλυσα και πριν, βρισκόμαστε ήδη σε πολύ καλό δρόμο. Έχουμε υπερκαλύψει τον στόχο για τα επόμενα χρόνια. Με τα νέα ταμεία κινητοποιούμε και τον ιδιωτικό τομέα.

Η μεγάλη πρόκληση είναι να ξαναπάρει μπρος και το τραπεζικό σύστημα. Και εδώ έχουμε κάνει σημαντικές παρεμβάσεις. Με τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων και τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης των οφειλών ολοκληρώνουμε την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος ώστε να μπορέσει να ανακτήσει πλήρως τον ρόλο του ως βασικός χρηματοδότης της οικονομίας και των επενδύσεων.

Οι παρεμβάσεις αυτές έχουν αποτελέσματα:

• Τα ιδιωτικά χρέη μειώθηκαν κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια, ενώ οι ιδιωτικές καταθέσεις αυξήθηκαν μετά τον Απρίλιο 2017 κατά 4 δις περίπου.
• Η ρευστότητα στην οικονομία βελτιώνεται. Το κόστος δανεισμού του ιδιωτικού τομέα μειώνεται σταδιακά κατά 1 εκατοστιαία μονάδα περίπου.
• Ενδεικτική είναι και η προοδευτική μείωση του κόστους του τραπεζικού δανεισμού από τον υψηλού κόστους ELA της ΕΚΤ στα 37 δις σήμερα, από 90 δις που είχε ανέλθει τον Μάιο του 2015.

Όσο όμως θετική και αν είναι η βελτίωση του ΑΕΠ, αν δεν συνοδεύεται και από συνολικότερη αναβάθμιση των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας και βελτίωση της θέσης της στον διεθνή καταμερισμό εργασίας, θα είναι βραχυπρόθεσμη και σύντομα θα τη διαδεχτεί μία νέα κρίση. Όσο και αν βελτιώσουμε τη χρηματοδότηση στην οικονομία δεν θα καταφέρουμε πολλά αν δεν κατευθύνουμε τις νέες επενδύσεις σε ανταγωνιστικούς τομείς και δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης. Χρειάζεται λοιπόν η αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος της χώρας. Αυτός είναι ο δεύτερος στόχος που δουλεύουμε από την αρχή στο Υπουργείο Οικονομίας.

Αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου

Αυτό που πρωτίστως χρεοκόπησε το 2010 είναι το παραγωγικό μοντέλο πάνω στο οποίο δομήθηκε η ελληνική οικονομία τις περασμένες δεκαετίες. Ένα μοντέλο εσωστρεφές, χαμηλής τεχνολογίας, στηριγμένο κυρίως στην εσωτερική κατανάλωση και τον υπερδανεισμό. Η παραγωγική κρίση της χώρας προϋπάρχει της δημοσιονομικής. Τομείς με υψηλή προστιθέμενη αξία όπως η βιομηχανία, η μεταποίηση και η γεωργική παραγωγή συρρικνώθηκαν επικίνδυνα, ενώ το εμπορικό ισοζύγιο κατέγραφε μόνιμα υψηλά ελλείμματα με τις εισαγωγές να υπερβαίνουν σταθερά κατά πολύ τις εξαγωγές. Αυτό το μοντέλο δεν μπορεί να ανακάμψει, η ανάταξη της ελληνικής οικονομίας περνάει μέσα από την αλλαγή του.

Ο δικός μας αναπτυξιακός σχεδιασμός στοχεύει να ωθήσει την οικονομία σε ένα νέο παραγωγικό πρότυπο που θα αξιοποιεί τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της χώρας και θα αντιμετωπίζει τις δομικές παθογένειες που μας έφεραν μέχρι εδώ.

Η στρατηγική μας στηρίζεται σε 3  πυλώνες:

• Επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία και αξιοποίηση του υψηλά μορφωμένου και καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει η χώρα.
• Αύξηση των εξαγωγών και βελτίωση της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων.
• Ενίσχυσης της βιομηχανίας, της μεταποίησης και της αγροδιατροφής.

Η Ελλάδα διαθέτει ένα ιδιαίτερα μορφωμένο ανθρώπινο δυναμικό, αξιόλογους νέους και νέες επιστήμονες και ερευνητές που διακρίνονται διεθνώς στους τομείς τους. Οι δαπάνες ωστόσο για την έρευνα και την καινοτομία ήταν μέχρι τώρα πολύ χαμηλές, αρκετά πιο κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ούτε όμως και οι επιχειρήσεις προέβαιναν σε σημαντικές δαπάνες για την έρευνα, την εξέλιξη των προϊόντων τους ή την ανάπτυξη νέων καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, ικανών να σταθούν στο απαιτητικό διεθνές περιβάλλον.

Το αποτέλεσμα ήταν η ελληνική οικονομία να αδυνατεί να αναβαθμιστεί τεχνολογικά, να διακρίνεται από χαμηλά επίπεδα καινοτομίας και να κινδυνεύει να χάσει το τρένο της μετάβασης προς μία οικονομία της γνώσης που είναι και η κυρίαρχη τάση στις χώρες του αναπτυγμένου κόσμου.

Την ίδια στιγμή οι περιορισμένες ευκαιρίες απασχόλησης αλλά και οι καταστροφικές πολιτικές απαξίωσης της εργασίας που ακολουθήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, είχαν ως αποτέλεσμα τη μαζική φυγή των νέων ανθρώπων, ιδίως των επιστημόνων και των ερευνητών, στο εξωτερικό. Πρόκειται για μία πρωτοφανή «αιμορραγία» ανθρώπων και κεφαλαίου που πλήττει σοβαρά τις αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας.

Την κατάσταση αυτή την αλλάζουμε αποφασιστικά. Αυξήσαμε σημαντικά τις δαπάνες για την έρευνα και την καινοτομία που για πρώτη φορά – και παρά την κρίση – θα ξεπεράσουν φέτος το 1% του ΑΕΠ.

Σχεδιάσαμε και υλοποιούμε μία σειρά από προγράμματα, τόσο μέσα από το ΕΣΠΑ, τον νέο Αναπ. Νόμο, όσο και από εθνικούς πόρους, οικονομικής στήριξης φοιτητών, διδακτορικών και μεταδιδακτορικών φοιτητών αλλά και ενίσχυσης της ερευνητικής δραστηριότητας.

Πέρα όμως από τις αμιγώς δημόσιες δαπάνες σχεδιάσαμε στοχευμένα εργαλεία για την κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας και τη συμμετοχή των ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Προκηρύξαμε ένα από τα πιο εμβληματικά προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ – το Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ. Με δημόσιους πόρους που ξεπερνάνε τα 280 εκ. ευρώ θα χρηματοδοτήσει την έρευνα και την καινοτομία και κυρίως τη σύμπραξη επιχειρήσεων και ερευνητικών ιδρυμάτων για την προώθηση της εφαρμοσμένης έρευνας και την οικονομική και επιχειρηματική αξιοποίηση ώριμων ερευνητικών αποτελεσμάτων.

Το πρόγραμμα συνάντησε πολύ μεγάλη επιτυχία, στον πρώτο κύκλο υποβλήθηκαν περισσότερες από 1600 προτάσεις από επιχειρήσεις και συμπράξεις επιχειρήσεων και ιδρυμάτων, συνολικού προϋπολογισμού που ξεπερνά τα 1,6 δισ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή προχωράμε στη δημιουργία ενός νέου μεγάλου Ταμείου Συνεπενδύσεων (EquiFund) που θα χρηματοδοτήσει με τη μορφή της συμμετοχής στο μετοχικό τους κεφάλαιο νεοφυείς και καινοτόμες επιχειρήσεις, θα παράσχει υποστήριξη σε κάθε στάδιο της ανάπτυξής τους και θα προωθήσει τις συνέργειες και τις συνεργασίες μεταξύ τους στην κατεύθυνση των ολοκληρωμένων αλυσίδων αξίας. Με προϋπολογισμό 320 εκ. ευρώ είναι το μεγαλύτερο τέτοιο ταμείο που υλοποιείται αυτή την περίοδο στην Ευρώπη.

Σε ό,τι αφορά την ανάσχεση του brain drain, πέρα από τις πολιτικές που δημιουργούν νέες σταθερές και ποιοτικές θέσεις εργασίας ικανές να κρατήσουν τους νέους ανθρώπους στην Ελλάδα, διαμορφώσαμε ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα («Γέφυρες Γνώσεις και Συνεργασίας») που δίνει τη δυνατότητα στους Έλληνες που βρίσκονται στο εξωτερικό και για όσο διάστημα θα συνεχίσουν να παραμένουν εκεί να «συνδεθούν» και πάλι με τη χώρα, να μεταφέρουν τις γνώσεις και εμπειρίες τους, είτε επιλέγουν να συνεχίσουν να εργάζονται στο εξωτερικό είτε ενδιαφέρονται να γυρίσουν ή να επενδύσουν στην Ελλάδα.

Συνολικά υλοποιούμε μία αναπτυξιακή στρατηγική που στοχεύει στην τεχνολογική αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας, στην παραγωγική αξιοποίηση του υψηλά μορφωμένου ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει η χώρα και στην επένδυση στην καινοτομία με σκοπό τη διαφοροποίηση και την αύξηση της προστιθέμενης αξίας των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών.

Η προσπάθεια αυτή όμως δεν περιορίζεται μόνο σε ορισμένους καινοτόμους κλάδους της οικονομίας. Απλώνεται σε όλο το εύρος της οικονομικής και παραγωγικής δραστηριότητας. Τόσο στο επίπεδο της χρηματοδότησης όσο και των θεσμικών παρεμβάσεων (όχι μόνο κλαδικές αλλά και οριζόντιες πολιτικές).

Εξαγωγές (επιγραμματικά ή ενδεικτικά)

Διαμορφώνουμε τα κατάλληλα εργαλεία για την ενίσχυση των εξαγωγών και τη βελτίωση της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας.

• Όλα τα προγράμματα του ΕΣΠΑ για την επιχειρηματικότητα προβλέπουν μεγαλύτερη ενίσχυση για τις επιχειρήσεις που αναπτύσσουν εξαγωγική δραστηριότητα.
• Voucher εξωστρέφειας. Προχωράμε σε ειδικό πρόγραμμα για την ενίσχυση της εξωστρέφειας και την προώθηση της διεθνοποίησης των επιχειρήσεων, ιδίως των μικρομεσαίων. Το πρόγραμμα θα χρηματοδοτεί τη συμμετοχή των επιχειρήσεων σε διεθνείς εμπορικές εκθέσεις καθώς και άλλους τρόπους προώθησης των προϊόντων τους στις διεθνείς αγορές.
• Στα προγράμματα επιχειρηματικότητας του ΕΣΠΑ και στα καθεστώτα του νέου Αναπ. Νόμου προβλέπεται υψηλότερη βαθμολογία και ενίσχυση για τις επιχειρήσεις που αναπτύσσουν εξαγωγική δραστηριότητα.
• Αυτές τις μέρες επίσης ξεκινήσαμε ένα πολύ σημαντικό πρόγραμμα από το νέο ΕΣΠΑ, σε συνεργασία με το Εnterprise Greece, (προϋπολογισμού 35 εκατ. ευρώ), για τη διαμόρφωση Ελληνικού σήματος στα προϊόντα αγροδιατροφής. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ανάπτυξη ενιαίας ταυτότητας για τα προϊόντα του αγροδιατροφικού τομέα και τις συναφείς υπηρεσίες που χρησιμοποιούν ή αξιοποιούν τα προϊόντα αυτά. Στην ανάπτυξη Συστήματος Πιστοποίησης της ποιότητας αυτών των προϊόντων με βάση τις καλύτερες διεθνείς πρακτικές αλλά και στην προώθηση της αναγνωρισιμότητας των προϊόντων αγροδιατροφής στις διεθνείς αγορές με βάση αυτό το σήμα.

Το πρόγραμμα αυτό ικανοποιεί ένα πάγιο αίτημα του κλάδου της αγροδιατροφής και αναβαθμίζει τα ελληνικά προϊόντα τα οποία, με όχημα την εξαιρετική τους ποιότητα, μπορούν να διεκδικήσουν μεγαλύτερο μερίδιο και καλύτερους όρους στις διεθνείς αγορές, με τη βοήθεια ενός καταξιωμένου και διεθνώς αναγνωρισμένου σήματος ποιότητας.

• Σε συνεργασία με την ΕΤΕπ υλοποιούμε πρόγραμμα στήριξης του εξωτερικού εμπορίου των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ύψους 400 εκ. ευρώ. Το πρόγραμμα (Trade Finance Facility) θα παρέχει εγγυήσεις στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις για τη διευκόλυνση των εισαγωγών και εξαγωγών τους.

Σε θεσμικό επίπεδο:

• Διασφαλίσαμε οριστικά τις ελληνικές εξαγωγές δημιουργώντας ανεξάρτητο εθνικό φορέα διαπίστευσης (ΕΣΥΔ) αναγνωρισμένο από την αρμόδια ευρωπαϊκή αρχή.
• Δημιουργούμε, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, πληροφοριακό σύστημα και διαδικτυακή πύλη εξωστρέφειας. Θα καταγράφει και θα συγκεντρώνει κάθε απαραίτητη πληροφορία για την εξαγωγική πολιτική, θα αποτελεί κέντρο γνώσης αποτυπώνοντας με σύγχρονα εργαλεία το εσωτερικό και διεθνές περιβάλλον, λειτουργώντας ως πολύτιμη διαδικτυακή πύλη ενημέρωσης για τις επιχειρήσεις που αναπτύσσουν ή θέλουν να αναπτύξουν εξαγωγική δραστηριότητα.

Βιομηχανία – μεταποίηση – αγροδιατροφή

Μία από τις συνέπειες του στρεβλού παραγωγικού μοντέλου που επικράτησε τις προηγούμενες δεκαετίες στη χώρα ήταν η ραγδαία αποβιομηχάνιση. Αυτό είχε πολλαπλές αρνητικές συνέπειες για την ελληνική οικονομία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η οικονομία να εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις εισαγωγές, εμφανίζοντας διαρκώς αυξανόμενα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και επιβαρύνοντας σημαντικά το εξωτερικό χρέος. Την ίδια στιγμή που οι πάλαι ποτέ σταθερές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας στη βιομηχανία έδιναν τη θέση τους σε επισφαλείς και κακοπληρωμένες δουλειές στον τομέα των υπηρεσιών.

Αυτή την πραγματικότητα την αλλάζουμε βήμα το βήμα. Όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και ιδίως ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος έχουν ως έναν από τους βασικούς τομείς προτεραιότητας την ενίσχυση της βιομηχανίας και της μεταποίησης. Στην τελευταία επίσης, συμφωνία με τους θεσμούς εξασφαλίσαμε 300 εκ. ευρώ σε ορίζοντα τριετίας, για  την ενεργειακή αναβάθμιση ενεργοβόρων βιομηχανιών που θα μειώσει σημαντικά το κόστος λειτουργίας τους και θα βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά τους (ένα από τα παραδοσιακά προβλήματα της ελλ. βιομηχανίας είναι το υψηλό κόστος ενέργειας).

Όπως ανέφερα και στην αρχή με τη σημαντική αύξηση της βιομηχανικής και μεταποιητικής παραγωγής, η προσπάθεια αυτή φέρνει ήδη αποτελέσματα. Επιπλέον, τα στοιχεία από τη λειτουργία του νέου Αναπ. Νόμου είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Σε λίγους μόλις μήνες λειτουργίας του υποβλήθηκαν περί τα 800 επενδυτικά σχέδια συνολικού προϋπολογισμού 2 δις. ευρώ. Η πλειοψηφία μάλιστα αυτών των σχεδίων (56%) είναι στη βιομηχανία, τη μεταποίηση και την αγροδιατροφή.

Παρά την κρίση και τη συρρίκνωση του υπέστη ο βιομηχανικός κλάδος τις προηγούμενες δεκαετίες υπάρχει ακόμη στη χώρα σημαντικό δυναμικό στη βιομηχανία. Εταιρίες που επενδύουν σε σύγχρονες υποδομές, είναι ανταγωνιστικές και εξωστρεφείς. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η βιομηχανία Παπαστράτος που επισκεφτήκαμε πριν μερικές μέρες με τον πρωθυπουργό και η οποία προχωρά σε μία σύγχρονη επένδυση ύψους 300 εκ. ευρώ η οποία θα δημιουργήσει εκατοντάδες νέες, σταθερές και υψηλής ποιότητας θέσεις εργασίας.

Αντίστοιχη αίσθηση αποκόμισα και από την επίσκεψη μού στη ΒΙΠΕ του Κιλκίς αυτή τη βδομάδα. Είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε αρκετές βιομηχανίες που επενδύουν, κάνουν προσλήψεις και αναπτύσσουν εξαγωγική δραστηριότητα. Αυτά είναι μόνο μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα, υπάρχουν σαφώς πολλά περισσότερα, που δείχνουν τις δυνατότητες που έχει ο κλάδος.

Θεσμικές παρεμβάσεις

Για την περαιτέρω διευκόλυνση των επιχειρήσεων και την προσέλκυση νέων επενδύσεων προχωρήσαμε και σε μία σειρά από θεσμικές παρεμβάσεις.

• Απλοποίηση και επιτάχυνση της σύστασης των επιχειρήσεων – one stop shops.
• Απλοποίηση και επιτάχυνση της αδειοδότησης των επιχειρήσεων. Άμεση αδειοδότηση με μία απλή γνωστοποίηση – ουσιαστικοί έλεγχοι στην πραγματική λειτουργία της επιχείρησης που διασφαλίζουν το δημόσιο συμφέρον και την ασφάλεια πολιτών και εργαζομένων. Ήδη λειτουργεί το πληροφοριακό σύστημα για την γνωστοποίηση της αδειοδότησης επιχειρήσεων μεταποίησης τροφίμων και ποτών αλλά και τον κλάδο των logistics. Περισσότερες από 11.000 επιχειρήσεις επωφελήθηκαν από το νέο σύστημα σε μόλις τρείς μήνες λειτουργίας του.
• Εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης των οφειλών που  συγκεντρώνει και εξορθολογίζει τις οφειλές των επιχειρήσεων προς το δημόσιο και τις τράπεζες, καθιστώντας εφικτή την εξυπηρέτηση τους και διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.
• Απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου για τη συγκρότηση επιχειρηματικών πάρκων που συγκεντρώνουν τη παραγωγική δραστηριότητα σε οργανωμένους χώρους με τις κατάλληλες υποδομές, μειώνοντας το κόστος παραγωγής και προωθώντας τις συνέργειες μεταξύ των επιχειρήσεων.
• Ενεργοποιήσαμε και απλοποιήσαμε το πλαίσιο λειτουργίας στον κρίσιμο για την παραγωγή, τομέα των logistics.

Και φυσικά όλοι οι παραπάνω τομείς προτεραιότητας που ανέλυσα πλαισιώνονται από μία μεγάλη προσπάθεια επέκτασης και εκσυγχρονισμού των βασικών υποδομών της χώρας. Ολοκληρώσαμε τους μεγάλους οδικούς άξονες της χώρας που είχαν παγώσει για μία δεκαπενταετία, αναβαθμίζουμε τα περιφερειακά λιμάνια και αεροδρόμια συνδέοντάς τα με τους μεγάλους οδικούς άξονες και τα βιομηχανικά κέντρα και υποστηρίζουμε τη δημιουργία κέντρων logistics, όπως πχ εδώ στο λιμάνι της Θες/νικης.

Τέλος, υλοποιούμε μία σειρά από μικρά και μεσαία έργα στους Δήμους όλης της χώρας – από την αξιοποίηση του πολιτιστικού και τουριστικού τους αποθέματος, μέχρι τον εκσυγχρονισμό των τοπικών υποδομών και τη στήριξη της τοπικής παραγωγικής δραστηριότητας. Έργα που αναβαθμίζουν τις τοπικές αναπτυξιακές προοπτικές και τα οποία έπρεπε να έχουν υλοποιηθεί εδώ και δεκαετίες. Συνολικά κατευθύνουμε στους Δήμους για τέτοιες παρεμβάσεις περισσότερα από 1 δισ. ευρώ.

Ανάπτυξη και εργασία

Θέλω σε αυτό το σημείο να επιμείνω λίγο περισσότερο στο ζήτημα της κοινωνικά δίκαιης ανάπτυξης που ανέφερα πριν. Όλες μας οι προσπάθειες, στο χρηματοδοτικό και στο θεσμικό αποσκοπούν στη δημιουργία νέων και ποιοτικών θέσεων εργασίας. Για μας η ανάπτυξη περνάει μέσα από την αναβάθμιση της εργασίας. Γι αυτό σε όλα τα προγράμματα του ΕΣΠΑ (αλλά και όσα χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους) βάλαμε ρήτρα εργασίας. Οι επιχειρήσεις που ενισχύονται υποχρεούνται να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας.

Επιπλέον καλύπτουμε το μισθολογικό και ασφαλιστικό κόστος (το πρώτο διάστημα) για τις επιχειρήσεις που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας.

Τέλος, με πρόσφατη διάταξη που φέραμε πρόσφατα στη βουλή οι επιχειρήσεις που διεκδικούν κρατική ενίσχυση υποχρεούνται να τηρούν την εργατική νομοθεσία.

Κλείσιμο

Ανακεφαλαιώνοντας, οι προσπάθειες μας εστιάζουν σε δύο κατευθύνσεις:

• αντιμετώπιση της κρίσης αποεπένδυσης με αύξηση των δημοσίων επενδύσεων, ενεργοποίηση του ιδιωτικού τομέα κινητοποιώντας πρόσθετους πόρους και προσελκύοντας ποιοτικές εγχώριες και ξένες επενδύσεις. Επανεκκίνηση του τραπεζικού συστήματος ως βασικού αιμοδότη των επιχειρήσεων και της επενδυτικής δραστηριότητας.
• Αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου ώστε οι πόροι αυτοί και οι νέες επενδύσεις να κατευθυνθούν δυναμικούς τομείς, εκεί που η οικονομία διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα και σε προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας ικανά να σταθούν στον διεθνή ανταγωνισμό.

Η προσπάθεια όμως για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας δεν είναι υπόθεση μόνο ενός υπουργείου ή μίας κυβέρνησης. Απαιτεί τον συντονισμό και τη στενή συνεργασία, όλων των φορέων, παραγωγικών και αυτοδιοικητικών και φυσικά τη διαρκή και ουσιαστική συμμετοχή της κοινωνίας. Η ανάπτυξη ούτε παραγγέλλεται, ούτε επιβάλλεται. Εμείς ως Κυβέρνηση ανοίγουμε πλατιά τη συζήτηση για την ανάπτυξη, με την Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική που καταθέσαμε και τα 13 μεγάλα συνέδρια που ξεκινήσαμε σε κάθε Περιφέρεια της χώρας. Προσδοκούμε και στη δική σας, ακόμη μεγαλύτερη, συμμετοχή σε αυτή την προσπάθεια.

Μπροστά μας έχουμε ένα τεράστιο στοίχημα. Με σκληρή δουλειά, αποφασιστικότητα και πνεύμα συνεργασίας, είμαι βέβαιος ότι θα το κερδίσουμε.