Συνολικά 1 δις € (ΕΠΑνΕΚ) θα κατευθυνθούν σε έργα για την ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας.

Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που βρίσκομαι σήμερα εδώ καθώς η ψηφιακή οικονομία και η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών είναι στρατηγική προτεραιότητα του αναπτυξιακού μας σχεδιασμού, στην προσπάθεια που κάνουμε για να στρέψουμε την ελληνική οικονομία σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, κοινωνικά δίκαιο και βιώσιμο στις νέες πιο απαιτητικές παγκόσμιες συνθήκες. Είναι επίσης αναγκαία προϋπόθεση για την αντιστροφή του κύματος φυγής των νέων επιστημόνων (brain drain) που στερεί  τη χώρα μας από τους ανθρώπους πάνω στους οποίους θα στηριχτεί ο παραγωγικός μετασχηματισμός και η ανάπτυξη  της ελληνικής οικονομίας.

Η ανασυγκρότηση της οικονομίας δεν μπορεί να βασιστεί στην υποβάθμιση της εργασίας, όπως επιχειρήθηκε τα τελευταία χρόνια. Ο δρόμος αυτός είναι για την Ελλάδα αδιέξοδος και καταστροφικός: Από τη μια, ωθεί τους μορφωμένους νέους στη μετανάστευση. Από την άλλη, δεν βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, καθώς το πραγματικό της πρόβλημα είναι τα χαμηλά επίπεδα καινοτομίας και επένδυσης στην έρευνα και την τεχνολογία. Η ελληνική οικονομία πρέπει να επενδύσει στην καινοτομία, και να αξιοποιήσει τις γνώσεις και δεξιότητες των ανθρώπων, προπάντων των υψηλά καταρτισμένων νέων της.

Αυτή τη στιγμή άλλωστε η ψηφιοποίηση είναι στο κέντρο της συζήτησης που διεξάγεται στην Ευρώπη για το μέλλον της βιομηχανικής πολιτικής και τις ενέργειες που απαιτούνται για να αντιμετωπιστεί η τάση αποβιομηχάνισης που πλήττει όλες σχεδόν τις ανεπτυγμένες χώρες. Οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν καταστήσει ξεπερασμένα παλιά διλήμματα όπως αυτό της βιομηχανίας έναντι των υπηρεσιών ή των οριζόντιων πολιτικών σε βάρος των κλαδικών. Οι νέες τεχνολογίες και η αυξανόμενη “αποαϋλοποίηση” της οικονομίας κάνουν πλέον δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα στις υπηρεσίες και τη βιομηχανία (40% των ευρωπαϊκών βιομηχανικών εξαγωγών αντιστοιχούν σε εισροές υπηρεσιών).

Μία πολιτική παραγωγικού μετασχηματισμού λοιπόν οφείλει να λαμβάνει υπόψιν αυτές τις εξελίξεις και να ενσωματώνει τις σύγχρονες τεχνολογικές τάσεις στον σχεδιασμό της. Οι οριζόντιες πολιτικές όπως η Ψηφιακή Ενιαία Αγορά (DSM) πρέπει να συνδυάζονται με στοχευμένες κλαδικές πολιτικές για την στήριξη κλάδων που η χώρα μας διαθέτει στρατηγικά πλεονεκτήματα, όπως για παράδειγμα οι ΤΠΕ και η αγροδιατροφή. Παράλληλα χρειάζονται ουσιαστικές επενδύσεις στον τομέα των άυλων στοιχείων, της έρευνας και της διασύνδεσης της με την παραγωγή όπως και η προώθηση της ισορροπίας μεταξύ ισχυρών καθεστώτων πνευματικής ιδιοκτησίας και ενός πλαισίου που προάγει την καινοτομία και την ταχεία διάχυση της στην οικονομία. Και φυσικά η ενίσχυση, η τεχνολογική αναβάθμιση και η ψηφιακή διασύνδεση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της παραγωγής και της απασχόλησης στη χώρα μας.

Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν, η προώθηση της ψηφιακής οικονομίας, η ανάπτυξη των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και η διάχυση τους σε όλο το εύρος της οικονομίας διατρέχει οριζόντια τον αναπτυξιακό σχεδιασμό και αποτελεί κεντρική συνιστώσα όλων των πρωτοβουλιών μας. Τόσο στις δράσεις του νέου ΕΣΠΑ, στα σύγχρονα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουμε αναπτύξει, όσο και στον νέο Αναπτυξιακό Νόμο.  Σε συνδυασμό πάντα, με  την ενίσχυση της έρευνας και τη διασύνδεση της με την παραγωγή.

ΕΣΠΑ

Οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών είναι ένας από τους 9 στρατηγικούς τομείς προτεραιότητας. Τρέχουν ήδη μία σειρά από δράσεις που στηρίζουν μικρομεσαίες και μεσαίες επιχειρήσεις για την αναβάθμιση των τεχνολογικών τους δυνατοτήτων και την αυτοματοποίηση των λειτουργιών τους μέσω χρήσης ΤΠΕ. Άλλες για τη προώθηση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας και στον τομέα των ΤΠΕ. Στην κρίσιμη για τον προσανατολισμό της ελληνικής οικονομίας σύνδεση της έρευνας με την επιχειρηματικότητα, θα διοχετευθούν τα περισσότερα κονδύλια. Συνοπτικά, στους εξής τομείς:

• ενίσχυση των υφιστάμενων επιχειρήσεων για να αναπτύξουν ερευνητικές δραστηριότητες
• ενίσχυση της συνεργασίας υφιστάμενων επιχειρήσεων με ερευνητικούς φορείς
• ενίσχυση της δημιουργίας επιχειρήσεων από ομάδες ερευνητών
• βελτίωση των ερευνητικών υποδομών, αξιοποίησή τους από την οικονομία και την κοινωνία, ενίσχυση της παρουσίας των ερευνητικών φορέων σε πανευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Έχει επίσης προδημοσιευτεί η εξόχως σημαντική Δράση «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ» που ενισχύει τη σύμπραξη επιχειρήσεων με ερευνητικούς φορείς αλλά και μεμονωμένες μικρομεσαίες επιχειρήσεις ή ομάδες επιχειρήσεων  για την προαγωγή επιχειρηματικών επενδύσεων στην έρευνα και καινοτομία (συνολικός προϋπολογισμός 370 εκ., δημόσια δαπάνη 280 εκ. €).

Θα ακολουθήσουν και άλλες δράσεις, όπως για τη δικτύωση επιχειρήσεων (clusters, meta-clusters) ή για την κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών.

Συνολικά 1 δις € (ΕΠΑνΕΚ) θα κατευθυνθούν σε έργα για την ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας.

Φυσικά ξεκινάμε πρώτα από τα του οίκου μας – με την ηλεκτρονικοποίηση όλων των διαδικασιών του ΕΣΠΑ. Όλες οι δράσεις δημοσιεύονται πλέον στο διαδίκτυο ώστε να μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να ενημερωθούν έγκαιρα, ενώ οι αιτήσεις ένταξης γίνονται ηλεκτρονικά σε απλές και εύχρηστες πλατφόρμες, με μηδενικό κόστος. Παράλληλα κατοχυρώνεται η διαφάνεια και η ακεραιότητα των διαδικασιών αξιολόγησης των αιτήσεων μέσα από μία πλήρως ανώνυμη και αδιάβλητη ηλεκτρονική διαδικασία΄.

Αναπτυξιακός Νόμος – Χρηματοδοτικά Εργαλεία

Οι δράσεις στήριξης της επιχειρηματικότητας που επενδύει στην ψηφιακή οικονομία, την έρευνα και την τεχνολογία δεν εξαντλούνται στο ΕΣΠΑ. Όλα τα αναπτυξιακά εργαλεία συντονίζονται για τον ριζικό μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου, στην κατεύθυνση της τεχνολογικής αναβάθμισης και της προώθησης των ΤΠΕ.

Αναπτυξιακός Νόμος

Σε αντίθεση με τους δύο προηγούμενους αναπτυξιακούς νόμους, όπου η μερίδα του λέοντος των κονδυλίων κατευθύνθηκε σε λίγα επενδυτικά σχέδια, κατά κανόνα χαμηλής και πολύ χαμηλής τεχνολογίας, με αποτέλεσμα την αναπαραγωγή ενός στρεβλού παραγωγικού μοντέλου, ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος είναι στρατηγικά προσανατολισμένος στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, στη δικτύωση επιχειρήσεων, στη στήριξη σχεδίων που επενδύουν στην έρευνα και την τεχνολογική καινοτομία. Ταυτόχρονα, για πρώτη φορά προβλέπει κατηγορία δαπανών σε άϋλα στοιχεία όπως η μεταφορά τεχνολογίας μέσω της αγοράς πνευματικής ιδιοκτησίας, αδειών εκμετάλλευσης, ευρεσιτεχνιών, τεχνογνωσίας και μη κατοχυρωμένων τεχνικών γνώσεων καθώς και συστήματα πιστοποίησης και ασφάλισης και ελέγχου της ποιότητας. Τα μέχρι στιγμής στοιχεία που έχουμε από την εφαρμογή του νέου επενδυτικού νόμου είναι πάρα πολύ ενθαρρυντικά.

Χρηματοδοτικά Έργαλεία

Ουσιαστική στήριξη στην οικονομία και στις επιχειρηματικές δραστηριότητες στον τομέα των ΤΠΕ θα δώσει το καινοτόμο Ταμείο Συνεπενδύσεων (EquiFund) μέσα από το οποίο  θα μπορούν, για πρώτη φορά, μικρομεσαίες επιχειρήσεις να αντλούν χρηματοδότηση με τη μορφή της συμμετοχής στη μετοχική τους σύνθεση (equity capital, venture capital). Δίνεται έτσι, η δυνατότητα σε καινοτόμες επιχειρήσεις να εξασφαλίσουν κεφάλαια από μεγάλους εγχώριους και διεθνείς επενδυτές που δεν μπορούσαν έως τώρα να τις προσεγγίσουν λόγω του μικρού τους μεγέθους.  Μέσα από το Ταμείο θα ενισχύονται και  ερευνητικές ομάδες ώστε να αξιοποιούν εμπορικά τα αποτελέσματα της έρευνάς τους. Τα εργαλεία που δημιουργούνται μπορούν να στηρίξουν τις επιχειρήσεις σε όλα τα στάδια της ζωής τους (αρχικό στάδιο, φάση μεγέθυνσης ή ανάπτυξης), και με συμβουλευτικές υπηρεσίες. Το Ταμείο θα κινητοποιήσει πάνω από ένα δισ. ευρώ στην πραγματική οικονομία.

Για την ενίσχυση της έρευνας δημιουργήσαμε το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ). Με χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους του ΠΔΕ (60 εκατ. €) και την ΕΤΕπ (άλλα 180 εκατ. €), συνολικά δηλαδή 240 εκατ. € για την τριετία 2016-2018, θα δώσει σημαντική ώθηση στην έρευνα, στην υποστήριξη των νέων ερευνητών και στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της στην παραγωγή και την οικονομία.

Ψηφιακή οικονομία – ηλεκτρονικό εμπόριο

Η Ελλάδα δυστυχώς είναι πολύ πίσω,  κατατάσσεται μόλις στην 26η θέση μεταξύ των 28 κρατών μελών της ΕΕ, αν και σχέση με το προηγούμενο έτος έχει σημειώσει πρόοδο όσον αφορά τη συνδεσιμότητα. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι το 99% των ελληνικών νοικοκυριών έχουν πρόσβαση σε  σταθερές ευρυζωνικές υπηρεσίες, το 34% δεν έχει ακόμη συνδρομή σε αυτές. Η Ελλάδα υστερεί από την πλευρά της ζήτησης, με χαμηλό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων (μόνο το 63% είναι τακτικοί χρήστες του διαδικτύου, ενώ το 30% δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ το διαδίκτυο) και εμπιστοσύνης (οι περισσότεροι Έλληνες εξακολουθούν να μην πραγματοποιούν ηλεκτρονικές αγορές ή ηλεκτρονικές συναλλαγές).

Υπάρχουν όμως εμφανή σημάδια βελτίωσης. Ο τζίρος του ηλεκτρονικού εμπορίου εμφανίζει ανοδική τάση σταθερά. Ο τζίρος αυξήθηκε από τα 3,85 δισεκατομμύρια ευρώ το 2015 (στοιχεία από e–commerce Europe), στα 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2016 (στοιχεία ELTRUN).  Αυτή η άνοδος επιβεβαιώνει τόσο την αυξανόμενη εμπιστοσύνη των Ελλήνων καταναλωτών στις ηλεκτρονικές αγορές, όσο και την ενσωμάτωση της ηλεκτρονικής διάστασης σε όλο και περισσότερες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου.

Στόχος να καλυφθεί γρήγορα η απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από τις χώρες της Ευρώπης που εμφανίζουν τις καλύτερες αποδόσεις στους τομείς της ψηφιακής οικονομίας και των ΤΠΕ. Δράσεις σε 4 κατευθύνσεις:

• Βελτίωση της πρόσβασης για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις στα διαδικτυακά αγαθά και υπηρεσίες – ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις ΤΠΕ.
• Δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την ανάπτυξη των ψηφιακών δικτύων και υπηρεσιών (υποδομές και υπηρεσίες περιεχομένου υψηλής ταχύτητας, καινοτομία, επενδύσεις, υγιής ανταγωνισμός).
• Μεγιστοποίηση του δυναμικού ανάπτυξης της ψηφιακής οικονομίας (επενδύσεις σε υποδομές και τεχνολογίες ΤΠΕ, στην έρευνα και καινοτομία με στόχο την τόνωση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας, στη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών και των δεξιοτήτων και στην αποφυγή των αποκλεισμών) – αναφέρθηκα ήδη πιο πάνω.
• Σύνδεση ηλεκτρονικού εμπορίου με την ευρύτερη ψηφιακή στρατηγική της κυβέρνησης. Το Υπουργείο Οικονομίας συνεργάζεται ήδη με το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, ώστε οι δράσεις για το ηλεκτρονικό εμπόριο να εναρμονίζονται στην συνολική ψηφιακή πολιτική της Κυβέρνησης.

Από τον Ιανουάριο του 2016 έχει συσταθεί στο Υπουργείο Ειδική Ομάδα Εργασίας για την Ανάπτυξη του Ηλεκτρονικού Εμπορίου με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων  (ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΚΕΕΕ, GRECA, ΣΕΚΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ) και έχει οδηγήσει σε απτά αποτελέσματα σε τρεις τομείς:

• Εκπόνηση στρατηγικού σχεδίου για το ηλεκτρονικό εμπόριο (θα είναι έτοιμο μέσα στον Μάρτιο)
• Σχεδιασμός εξειδικευμένων δράσεων ΕΣΠΑ για το ηλεκτρονικό εμπόριο. Ζητήθηκαν οι προτάσεις όλων των φορέων, ενώ πραγματοποιήθηκε συνάντηση στην Ειδική Γραμματεία του ΕΠ Ανταγωνιστικότητα, με τη συμμετοχή του GRECA και του ΣΕΠΕ, ώστε να υλοποιηθεί μια δράση που έχει σχεδιαστεί από αυτούς τους φορείς, σε συνεργασία με τη ΓΓΕΠΚ, και αποσκοπεί στην ανάπτυξη της ψηφιακής λειτουργίας μικρομεσαίων επιχειρήσεων (vouchers για e-business).
• Κατάρτιση κώδικα δεοντολογίας για το ηλεκτρονικό εμπόριο. Το θέμα της εμπιστοσύνης έχει αναδειχθεί τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου. Προς αυτή την κατεύθυνση, οι φορείς της αγοράς, σε συνεργασία με ενώσεις καταναλωτών και με τη μεσολάβηση του Υπουργείου Οικονομίας, συνεργάστηκαν για την κατάρτιση κώδικα δεοντολογίας που θα αφορά αποκλειστικά το ηλεκτρονικό εμπόριο και θα αποτελεί οδηγό τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους καταναλωτές. Ο κώδικας θα οριστικοποιηθεί και θα υπογραφεί το αμέσως επόμενο διάστημα.

Επόμενες δράσεις της ομάδας: δράσεις ενημέρωσης και συμπλήρωση του θεσμικού πλαισίου, αν αυτό χρειαστεί, για τα trustmark (πραγματογνωμοσύνη σε ηλεκτρονικά καταστήματα, με τη μορφή σήματος αξιοπιστίας, (Eltrun Trustmark) . Δημιουργία μητρώου προμηθευτών εξ αποστάσεως. Εντός των προσεχών μηνών η θα εκδοθεί ΥΑ για την πλήρη υλοποίηση Μητρώου Ηλεκτρονικού Εμπορίου ως μέρους του ΓΕΜΗ, ούτως ώστε να υπάρξει πλήρης κατά το δυνατόν καταγραφή των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, των καταστημάτων, πράγμα που θα συμβάλλει στην πληρέστερη αποτύπωση του κλάδου αφενός αλλά και στην αξιοπιστία και ασφάλεια των καταναλωτών αφετέρου.

Νομοθετικές παρεμβάσεις

Σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ  προχωράμε σε μία σειρά από νομοθετικές και θεσμικές παρεμβάσεις ώστε να δημιουργηθεί το κατάλληλο πλαίσιο για την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου και της ψηφιακής οικονομίας.

• Αλλαγή του κανονιστικού πλαισίου για την παράδοση δεμάτων. Στόχος να μειωθούν τα εξαιρετικά υψηλά τιμολόγια στον τόπο προορισμού για τα δέματα και μάλιστα για τα μικροδέματα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για τη μεταφορά δέματος βάρους 2 kg οι ελληνικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν κόστος 16 ευρώ, τη στιγμή που οι ανταγωνιστές τους σε άλλα ΚΜ της Ε.Ε., πληρώνουν κατά μέσο όρο, για ίση απόσταση και ίσο βάρος, 8 ευρώ.
• Αντιμετώπιση των αδικαιολόγητων γεωγραφικών αποκλεισμών ώστε να διευκολύνεται το ηλεκτρονικό εμπόριο μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ και οι συναλλαγές να διεξάγονται με ασφάλεια προς όφελος των καταναλωτών και των επιχειρήσεων. Οι θέσεις της χώρας μας βρίσκονται πάρα πολύ κοντά με τις θέσεις που εκφράστηκαν από τις ευρωπαϊκές ενώσεις ηλεκτρονικού εμπορίου.
• Εναρμόνιση του πλαισίου για τις ψηφιακές συμβάσεις ώστε να μπορούν οι επιχειρήσεις να διεξάγουν ηλεκτρονικό εμπόριο σε όλη την Ευρώπη στη βάση ενιαίων κανόνων και να προστατεύονται οι καταναλωτές.
• Ρυθμίσαμε με τον νόμο 4446/2016 το πεδίο της Οικονομίας Διαμοιρασμού και των βραχυχρόνιων τουριστικών μισθώσεων (airbnb). Καταγραφή και ρύθμιση της δραστηριότητας ώστε να αντιμετωπιστούν φαινόμενα φοροδιαφυγής, παραοικονομίας  που πλήττουν επίσης τον ανταγωνισμό.
• Σχέδιο Νόμου στη βουλή τους επόμενους μήνες το οποίο αντιμετωπίζει όλα τα κανονιστικά εμπόδια στον κλάδο του ηλεκτρονικού εμπορίου, τα οποία καταγράψαμε σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ. Εκσυγχρονισμός της καταναλωτικής νομοθεσίας. Πρόκειται για μια οριζόντια παρέμβαση, στην οποία καταλήξαμε από κοινού με τον ΟΟΣΑ και θα ωφελήσει όχι μόνο τους καταναλωτές, αλλά και τις επιχειρήσεις ηλεκτρονικού εμπορίου, μειώνοντας τα διοικητικά βάρη.

Κλείσιμο

Με ένα σύνολο παρεμβάσεων, τόσο στο χρηματοδοτικό όσο και στο θεσμικό επίπεδο δίνουμε αποφασιστική ώθηση στην έρευνα και την καινοτομία καθώς και τη σύνδεση τους με την παραγωγή, ώστε να μετασχηματίσουμε την ελληνική οικονομία από μία κλειστή οικονομία, χαμηλών τεχνολογικών ευκαιριών σε μία σύγχρονή, ψηφιακή οικονομία, που θα μπορεί να σταθεί στο νέο πιο απαιτητικό διεθνές περιβάλλον. Καλούμε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς – και φυσικά το Ελληνοαμερικανικό επιμελητήριο – να συνεισφέρουν σε αυτή την προσπάθεια με τις προτάσεις, τις παρατηρήσεις και τις ιδέες τους.